Neden İshal Olunur?

İshal, bağırsaklardan sıvı ve gevşek dışkı geçişiyle karakterize olan sindirim sistemi rahatsızlığıdır. İshale neden olan birçok faktör vardır. Bunlar arasında enfeksiyonlar, gıda zehirlenmesi, ilaçlar, besin intoleransı, irritabl bağırsak sendromu (IBS), inflamatuvar bağırsak hastalığı (IBD) ve stres yer alır. İshalin nedenleri şunlardır:

1. Enfeksiyonlar: Bakteriler, virüsler veya parazitler gibi mikroorganizmaların sindirim sisteminde üremesi, bağırsakların normal işlevini bozarak ishale neden olabilir. Örneğin, rotavirüs çocuklarda yaygın bir enfeksiyon nedenidir.
2. Gıda zehirlenmesi: Bozulmuş veya kontamine olmuş gıdaların tüketilmesi sonucunda ortaya çıkan bir durumdur. Bakteriyel veya viral enfeksiyonlar, gıda zehirlenmesi ile ilişkilendirilebilir ve ishale neden olabilir.
3. İlaçlar: Bazı ilaçlar, özellikle antibiyotikler, gastrointestinal sistemdeki normal bakteri florasını bozarak ishale neden olabilir. Ayrıca bazı ağrı kesicilerin de yan etkisi olarak ishal görülebilir.
4. Besin intoleransı: Laktoz intoleransı gibi bazı besin intoleransları, sindirim sistemi tarafından belirli gıdaların sindirilmesini engeller ve bu da ishale neden olabilir.
5. İrritabl bağırsak sendromu (IBS): IBS, bağırsakların normal kasılma hareketlerinde bozukluklarla ilişkili kronik bir durumdur. Bu durumda ishal, kabızlık veya ikisi arasında gidip gelen dışkıda değişiklikler görülebilir.
6. Inflamatuvar bağırsak hastalığı (IBD): Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi inflamatuvar bağırsak hastalıkları, bağırsaklarda kronik iltihaplanmaya neden olur ve bu durum da ishale yol açabilir.
7. Stres: Yoğun stres veya duygusal bozukluklar, sindirim sisteminin normal işleyişini etkileyebilir ve ishale neden olabilir.

İshal Olan Kişi Ne Yapmalı?

İshal yeni başladıysa belirli tedbirler alınarak hemen durum giderilebilir. Ancak yoğun şekilde ishal devam ediyorsa mutlaka uzmana görünülmelidir. İshal olan kişi şunları yapabilir:

1. Sıvı alımını artırın: İshal sıvı kaybına neden olabilir, bu yüzden bol sıvı tüketmek önemlidir. Su, elektrolit içecekleri, tuzlu krakerler veya bisküviler gibi hafif yiyeceklerle birlikte sıvı alımını artırabilirsiniz.

2. Beslenme düzeninizi gözden geçirin: Sindirim sisteminizi rahatsız etmeyen hafif, sindirimi kolay yiyecekler tercih etmek önemlidir. Muz, pirinç, haşlanmış tavuk, yoğurt gibi besinler sindirim sisteminizi rahatlatabilir. Ayrıca gazlı içecekler, kafeinli içecekler, yağlı veya baharatlı yiyeceklerden kaçınmak da faydalı olabilir.

3. Hijyen kurallarına dikkat edin: Bulaşıcı hastalık arasında ishal bilinir. Bu yüzden hijyenik bir ortamda kalmanız önemlidir. Ellerinizi sık sık yıkamak, tuvalet sonrası temizlik yapmak ve gıdaların doğru şekilde saklanmasına dikkat etmek ishalin yayılmasını engelleyebilir.

4. İlaç kullanımı: İshal genellikle kendiliğinden geçebilir. Ancak semptomlarınız şiddetli veya uzun süreliyse, bir doktora danışmak ve gerekirse ishal tedavisi için uygun ilaçları kullanmak önemlidir. Ancak ilaç kullanmadan önce mutlaka bir sağlık uzmanına danışmalısınız.

5. İstirahat edin: vücudunuzun zayıflamasına neden olan ishal hastalığı sırasında hasta dinlenmelidir. Yatak istirahati veya hafif aktivitelerle dinlenme sürecinizi destekleyebilirsiniz.

İshal Yapan Şeyler Neler?

İshal yapabilen bazı yaygın faktörler şunlardır:

1. Enfeksiyonlar: İshalin en sık nedenlerinden biri enfeksiyonlardır. Bakteriyel, viral veya parazitik enfeksiyonlar sindirim sisteminde irritasyona neden olarak ishale yol açabilir. Örnek olarak Salmonella, E. coli veya rotavirüs enfeksiyonları verilebilir.

2. Gıda zehirlenmesi: Bozulmuş veya kontamine olmuş gıdaların tüketilmesi sonucunda gelişen gıda zehirlenmesi, ishale neden olabilir. Bakteriler (örneğin, Salmonella, Campylobacter), virüsler (örneğin, norovirüs) veya toksinler (örneğin, Staphylococcus aureus) gıda zehirlenmesine sebep olabilir.

3. Besin intoleransı: Bazı insanlar belirli besinlere karşı intolerans geliştirebilir. Örneğin, laktoz intoleransı gibi durumlarda, laktoz isimli bir şekerin sindirilememesi ishale neden olabilir.

4. İlaçlar: Bazı ilaçlar  özellikle antibiyotikler, sindirim sisteminde dengeyi bozarak ishale yol açabilir. Antibiyotikler, bağırsak florasını etkileyerek sindirim sürecini etkileyebilir.

5. İrritabl bağırsak sendromu (IBS): IBS, bağırsakların normal kasılma hareketlerinde bozukluklarla ilişkili, kronik bir durumdur. Bu durumda, ishal, kabızlık veya ikisi arasında gidip gelen dışkıda değişiklikler görülebilir.

6. İnflamatuvar bağırsak hastalığı (IBD): Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi inflamatuvar bağırsak hastalıkları, bağırsaklarda kronik iltihaplanmaya neden olur ve bu durum da ishale yol açabilir.

7. Stres ve anksiyete: Yoğun stres, sinir sisteminin sindirim sistemini etkileyebilir ve ishale yol açabilir.

8. Diyet faktörleri: Yüksek lifli gıdaların aşırı tüketimi veya aşırı yağlı, baharatlı veya fermente gıdaların tüketimi bazı insanlarda ishale yol açabilir.

İshal Neden Olur Nasıl Geçer?

İshalin nedenleri çeşitli faktörlere bağlı olabilir ve tedavi yöntemleri de nedenlere bağlı olarak farklılık gösterebilir. İshalin geçmesi için aşağıdaki adımlar genellikle önerilir:

1. Sıvı alımını artırın: İshal, vücuttan sıvı kaybına neden olabilir, bu yüzden bol miktarda sıvı tüketmek önemlidir. Su, elektrolit içecekleri veya tuzlu krakerler gibi hafif yiyeceklerle birlikte sıvı alımını artırabilirsiniz. Bu, dehidratasyon riskini azaltır ve vücudunuzun sıvı dengesini düzeltmeye yardımcı olur.

2. Beslenme düzeninizi gözden geçirin: Hastalandığınızda sindirim sistemini rahatsız etmeyen hafif, sindirimi kolay yiyecekleri tercih etmek önemlidir. Muz, pirinç, haşlanmış tavuk, yoğurt gibi besinler sindirim sisteminizi rahatlatabilir. Baharatlı, yağlı veya sütlü ürünlerden kaçınmak da faydalı olabilir.

3. Probiyotikler kullanın: İyi bakterilerden oluşan probiyotikler, sindirim sistemi sağlığını destekler ve ishalin süresini kısaltabilir. Yoğurt, kefir veya probiyotik takviyeleri gibi probiyotik kaynaklarını tüketmek faydalı olabilir.

4. İlaç kullanımı:  Antidiyaretik ilaçlar veya antibiyotikler gibi ilaçlar, semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir. Ancak ilaç kullanmadan önce mutlaka bir sağlık uzmanına danışmalısınız. Doktorunuzun verdiği ilaçları kullanmaya önem verin.

5. Hijyen kurallarına dikkat edin: Temizliğe dikkat etmek gerekir. Hem alınan besinlerin hem de bulunulan ortamın temiz olması hastalığın daha hızlı şekilde geçmesine yardımcı olur.

6. Dinlenin: İshal vücudu halsiz bırakır. Bu nedenle hasta dinlenmeye önem vermeli, dengeli beslenmeli ve bol su içmeye dikkat etmelidir.

İshalin Tehlikeli Olduğunu Nasıl Anlarız?

Bazı durumlarda ishal ciddi olabilir ve tıbbi müdahale gerektirebilir. İshalin tehlikeli olduğunu düşündüğünüzde aşağıdaki belirtilere dikkat etmek önemlidir:

1. Şiddetli susuzluk: İshal, vücuttan sıvı kaybına neden olabilir. Ciddi susuzluk belirtileri arasında aşırı susama, ağız kuruluğu, idrar miktarında azalma ve gözlerin çökmesi yer alır. Eğer susuzluk belirtileri şiddetliyse veya uzun süre devam ediyorsa, bir sağlık uzmanına başvurmalısınız.

2. Yüksek ateş: İshalin yanı sıra yüksek ateşiniz varsa, bu enfeksiyonun ciddi olduğuna ve tıbbi müdahale gerektirebileceğine işaret edebilir. Özellikle 38 °C’nin üzerindeki ateşler dikkate alınmalıdır.

3. Kanlı veya siyah dışkı: Hastlalık sırasında kanlı veya siyah dışkı fark ederseniz, bu ciddi bir durumun belirtisi olabilir. Bu durum, gastrointestinal kanama veya diğer ciddi sindirim sistemi sorunlarına işaret edebilir. Derhal bir sağlık uzmanına başvurmanız önemlidir.

4. Şiddetli karın ağrısı veya kramplar: İshal sırasında şiddetli karın ağrısı veya kramplar yaşıyorsanız, bu ciddi bir durumun belirtisi olabilir. Özellikle ağrı çok şiddetli veya dayanılmaz hale gelirse, bir sağlık uzmanına başvurmanız önemlidir.

5. Uzun süreli semptomlar: İshal genellikle birkaç gün içinde geçer. Ancak semptomlarınız 3 günden daha uzun sürerse veya semptomlarınız şiddetlenirse, bir sağlık uzmanına başvurmanız önemlidir.

6. Zayıflama veya hızlı kilo kaybı: İshalin neden olduğu aşırı kilo kaybı veya hızlı zayıflama durumunda bir sağlık uzmanına başvurmanız önemlidir.

Su Gibi İshal Neden Olur?

Su gibi ishal genellikle bağırsaklardan fazla miktarda suyun salınması veya emiliminin azalması sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu durum bağırsakların normal su ve tuz dengesinin bozulduğunu gösterir. Su gibi ishale neden olabilecek bazı faktörler şunlardır: enfeksiyonlar, irritabl bağırsak sendromu, gıda zehirlenmesi, laksatif kullanımı, inflamatuvar bağırsak hastalığı, besin intoleransı gibi nedenler olabilir. Hastalar bir doktora görünmeli, tetkiklerden sonra önerilen tedavileri olmalıdır.