Lirik Şiir

Lirik şiir, kişisel duygu ve hislerin coşkun bir biçimde ifade edildiği eserlere verilen addır. İsmini, Antik Yunan döneminde bu tür şiirlerin müzik eşliğinde, özellikle de lir adı verilen U biçimli bir çalgı ile okunmasından alır. Aşk, özlem, sevinç, hüzün, savaş, ölüm, doğa ve tanrı gibi evrensel konuların ön planda tutulduğu bu türde, okuyucuda derin duygusal izler bırakmak ve estetik haz vermek amaçlanır. MÖ 7. yüzyıla dek uzanan tarihiyle modern döneme dek etkilerini sürdürmüş bir türdür.

Lirik Şiir Özellikleri

Lirik şiir, samimi ve derin duygulu karakteriyle ayırt edilir. Genellikle kısa ve yoğun bir tarza sahip olan bu şiirlerde kişisel duygular ön plandadır. Şair, kendi ruh halini veya bir anlık duygusal durumunu yansıtmak için sade ama etkileyici bir üsluba başvurur. Ritmik ve melodik bir akıcılığı nedeniyle okuyucuda ve dinleyicide müzikal bir etki bırakır. Bu özelliği lir eşliğinde okunmasını doğuran temel nedendir. Betimlemeler ve imgeler sıklıkla kullanılır; şair, soyut kavramları somutlaştırarak okuyucunun duygusal bir bağ kurmasını hedefler. Genellikle birinci tekil şahıs kullanılır, bu da şairin duygularını doğrudan ifade etmesine imkân tanır.

Türk edebiyatında da en çok kullanılan türlerden biridir. Bunun sebebi ise İslamiyet öncesi Türk edebiyatında şiirlerin kopuz eşliğinde söylenmesidir. Enstrümanla melodik bir uyum içinde olan lirik şiir buna en uygun türdür. Divan şiiri türlerinden gazel, şarkı, murabba ve halk edebiyatı türlerinden koşma ve semailer lirik şiirlere örnek gösterilebilir.

Lirik Şiir Yazan Şairler

• Türün ilk temsilcileri arasında Sappho (MÖ 630 – MÖ 570) ve Pindaros (MÖ 518 – MÖ 438) gibi Yunan şairler gösterilebilir.
• Batı edebiyatında William Wordsworth (1770 – 1850), John Keats (1795 – 1821) ve Percy Bysshe Shelley (1792 – 1822) gibi romantik dönem şairleri, lirik şiirin gelişimine büyük katkı sağlayan isimlerdendir.
• Türk edebiyatında ise Yunus Emre (1240 – 1320), Fuzuli (? – 1556) ve Yahya Kemal Beyatlı (1884 – 1956) gibi isimler en önemli temsilcilerindendir.

Lirik Şiir Örnekleri

Aşkın aldı benden beni
Bana seni gerek seni
Ben yanarım dün ü günü
Bana seni gerek seni

Ne varlığa sevinirim
Ne yokluğa yerinirim
Aşkın ile avunurum
Bana seni gerek seni
…
Aşkın Aldı Benden Beni – Yunus Emre

Ağlasam sesimi duyar mısınız,
Mısralarımda;
Dokunabilir misiniz,
Göz yaşlarıma, ellerinizle?

Bilmezdim şarkıların bu kadar güzel,
Kelimelerinse kifayetsiz olduğunu
Bu derde düşmeden önce.

Bir yer var, biliyorum;
Her şeyi söylemek mümkün;
Epeyce yaklaşmışım, duyuyorum;
Anlatamıyorum.
Anlatamıyorum – Orhan Veli

Ne zaman seni düşünsem
Bir ceylan su içmeye iner
Çayırları büyürken görürüm
Her akşam seninle
Yeşil bir zeytin tanesi
Bir parça mavi deniz
Alır beni
Seni düşündükçe
Gül dikiyorum elimin değdiği yere
Atlara su veriyorum
Daha bir seviyorum dağları
İlhan Berk

Lirik Şiir Bulmaca

Bulmacalarda da sıklıkla sorulan bir şiir türüdür. Genellikle “duygusal yoğunlukla yazılan şiir türü” veya “Aşk, hüzün, doğa gibi konuları işleyen şiir türü” sorusuna cevap olarak “lirik” yanıtı yazılabilir. Ayrıca bulmacalarda bu türle ilgili kullanabileceğiniz kelimeler:

• Lai
• Lied
• Balad
• Eleji
• Rondel
• Şanson
• Ditiramp
• Epitalam
• Güzelleme