Düzenli yaşam koşulları arasında en önemli kriterlerden biri uykudur. Uyku, beynin resetlenmesini sağlar ve bedenin dinlenmesine yardımcı olduğu için kişilerin daha verimli ve enerjik şekilde günlerini geçirmelerine yardımcı olur. Bunun dışında stres, yaşam koşulları, beslenmede düzensizlikler nedeniyle kişiler uyumakta zorluk çekebilir. Bu durumda deli gibi uykum var ama uyuyamıyorum şeklinde dönüşler olur. Aynı zamanda gece uykum var ama asla uyuyamıyorum nedeni nedir sorusu gündeme gelir. Bu durumda kişinin yaşam koşulları, sorunları incelenmelidir. Gece uyuyamama nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- Sağlık problemleri: Kişilerin sağlık problemleri uyumalarını önler ya da uyku kalitesinin düşmesine neden olabilir. Bu durumda kronik herhangi bir sağlık problemi, uyku apnesi, reflü, hormonların değişimi, mide ve bağırsak sorunları da uyumayı önler. Aynı zamanda uyumadan önce çok fazla yemek ya da abur cubur tüketimi uyumayı zorlaştırır.
- Yoğun Stres ve Yoğun Duygular: Bireyler günlük hayatlarında birçok sorunla karşı karşıya kalır. Bu durumda beyin savaş, kaç ya da don şeklinde tepki verir. Gece durumların analiz edilmesi stres seviyesini artırır ve hormon salınımını etkileyerek uykuya dalmayı güçleştirir. Bu nedenle yatağa yatıldığında kişi stresten uzak durmalı, daha çok gevşeme odaklı, beden ve ruh haline iyi gelecek aktiviteler yapmalıdır. Örneğin bitki çayı içme, meditasyon yapma, duyuları rahatlatan müzikler dinleme, nefes çalışmaları yapma uykuya dalmaya yardımcı olur.
- Kullanılan İlaçlar: Hastalık durumunda tedavi amaçlı kullanılan ilaçlar yan etki olarak uykusuzluk yapabilir. İlaçların etken maddeleri bu uykusuzluğun nedenleri olabilir. Örneğin antidepresanlar, hormon ilaçları, tansiyon ilaçları uyku kalitesini doğrudan etkileyebilir.
- Uykuyu Kötü Etkileyecek Alışkanlıklar: Uyumadan önce sürekli tv seyretmek ya da telefon ile oynayıp zararlı ekran ışıklarına maruz kalmak uykuya dalmayı zorlaştırır. Ekrana bakmak yerine kitap okuyabilir, nefes çalışması yapabilir, hayal kurabilir (kendinizi stresten koruyarak, olumlu şeyler düşünerek hayal kurma), bitki çayı içme, yüz masajı uygulama ile daha rahat şekilde uykuya dalmak mümkün olabilir.
Gece Uyuyamamak Hangi Hastalığın Belirtisidir?
Uykusuzluğun hem nedeni hem de hastalık belirtisi olarak depresyon, stres ve yoğun duygu durumları etkilidir. Depresyon ya da ruh hastalıkları nedeniyle gece uyuyamama problemleri yaşanabilir. Bunda hem alınan ilaçların etkisi vardır hem de kişi yoğun duygular karşısında nasıl davranacağını bilemeyebilir. Bunun dışında bireyler hayatlarında yoğun stres altında ise kendini rahatlatamadığı durumlarda bedeni kaskatı kesilir ve hastalığa davetiye çıkarabilir. Bu stres yoğunluğunda da gece uykuya dalmakta zorluk çıkar. Hatta sıklıkla beynin uykuya dalamaması neden olur sorusu kişinin aklına gelir. Stres, depresyon, hastalık neticesi ile kullanılan ilaçlar, yemek bozuklukları ve aşırı ekrana maruz kalma uykusuzluk sebeplerindendir.
Uykuyu Düzene Sokmak İçin Ne Yapılmalı?
Uykunun düzenli şekilde alınması kişinin gün içerisinde daha dinç ve iyi hissetmesine yardımcı olur. Günümüzde teknolojinin gelişmesi ve sosyalleşmenin ön plana çıkarılması ile stres yoğunluğu artmış ve düzenli, sağlıklı yaşam kriterleri zorlanmaya başlanmıştır. Bu durumu tersine çevirmek ve düzenli uyku için yapılması gerekenler şunlardır:
- Hareket, Egzersiz: Günümüzde teknolojinin kullanımının artması ile birlikte hareket kapasitesi azalmıştır. Bu nedenle kişi kendine en uygun spor dallarından birini bulup haftada en az 3 gün spor yapmalıdır. Eğer vakitsizlikten muzdaripse kişi, yarım saat yürüyüşler ekleyebilir. Gidilmesi gereken yere bir ya da iki durak önce inip yürünmesi hem kişinin ruhsal sağlığı hem de beden sağlığı için çok önemlidir. Mümkünse temiz havada yürüyüşler yapılması kişinin daha iyi, dinç hissetmesine yardımcı olur.
- Diyet: Geceleri yemek yemek kişinin reflüsünü tetikleyip uykuya dalmasını zorlaştırabilir. Aynı zamanda yatmadan önce çok fazla kafein tüketimi, şeker tüketimi uykuya dalmayı zorlaştırır ya da beynin uykuya tam dalamamasına neden olur. Bu nedenle uyumadan önce şekeri kesmeli, yemek yememelidir. Eğer birey bir şeyler atıştırmak ya da içmek isterse bitki çaylarını tercih edebilir.
- Kan Değerleri Ölçümü: Vücut için gerekli vitamin ve minerallerin alınması son derece önemlidir. Özellikle magnezyum vücut için oldukça önemlidir ve eksikliğinde uykuya dalmada zorlanma, kaslarda kramp gibi birçok etki görülmesine neden olur. Bu durumlarda kişi mutlaka uzmana gitmeli ve kan değerlerine baktırmalıdır.
- Stres ile Başa Çıkmayı Öğrenme: Günlük yaşamda herkes mutlaka farklı şekillerde stresli durumlarla karşılaşmaktadır. Gün sonunda ne olursa olsun kendinize ait bir saat ayırmak, sevdiğiniz aktivitelerle ilgilenmek, rahatlatıcı müzikler dinlemek, yoga ve meditasyon yapmak stresin yönetimini sağlar ve kişinin rahat şekilde uykuya dalmasına yardımcı olur.
- Sağlıklı Uyku Alanı Olması: Uyumadan önce mümkünse odayı havalandırmak uykuya daha rahat geçilmesine yardımcı olur. Bunun yanı sıra uyumadan önce telefon, tablet ya da tv’den uzak durmak bunun yerine kitap okumak daha rahat şekilde uykuya dalmaya yardımcı olur. Bunun tersi telefon ile takılmak saatin nasıl geçtiğini anlamamıza neden olur ve kalitesiz şekilde uyumaya neden olabilir. Bu nedenle ekrandan uzak durarak uykuya geçmeyi alışkanlık haline getirilebilir.