Bebek ve gelişim döneminin sürdüğü çocukluk döneminde emme refleksi oldukça güçlüdür. Özellikle diş gelişimi ve duyguları tanıma evresinde en sık karşılaşılan durumların başında parmak emme davranışı görülür. Oral gelişimin başladığı ve devam ettiği süreç olarak 0-3 yaş olarak bilinir. Bu dönemde beslenmeleri emme eylemi ile devam ettiği ve bu esnada bazı durumlarda uykuya emmede daldıkları için annelerinden duyduğu iletişim ve sıcaklığı, doyma hissini parmak emme davranışı ile kazanabileceklerini düşünülmektedir. Böylece çocuklar uyurken ya da duygularını tanırken sık sık parmak emme davranışı görülebilir. Aile hiçbir şekilde eleştirel, baskıcı olmamalı ve çocuğun istediği duyguları tanımasına olanak verilmeli; alan açılmalıdır.
Duygularını yeni tanıyan bireylerin gelişimlerini olumsuz etkilememek için aile ve çevrenin tutumu oldukça önemlidir. Çocuklar hem duygularını tanıma, öğrenme hem de duygularına karşı oluşturdukları tepkileri anlamaları analiz etmelerini sağlayan kritik dönem 0-5 yaş aralığında olduğu biliniyor. Bu dönemde çocuklara travma yaratmamak, onların gelişimlerini destekleyici şekilde davranış modellerinin öğretilmesi, gösterilmesi son derece önemlidir.
Parmak Emme Davranışı Nedir?
Gelişim ve kendini tanıma dönemlerinde çocuklar parmak emme davranışı gözlemlenir. Bu davranışın arkasındaki etkenler vücudunu tanıma, beslenme ve güvende olma isteklerinin devam etmesini sağlama amacıyla gerçekleştirilir. Parmak emme davranışı genellikle 3 yaşından itibaren çocuklar kendiliğinden bırakmaktadır. Ancak anne ya da babalar bu davranışı bırakması için çocuklara baskı yaparsa alışkanlığın devam etmesine yardımcı olabilir. BU nedenle baskı oluşturmadan, doğal süreç olarak görülmeli ve çocuğun alanlarını farklı şekillerde yönlendirilerek parmak emme alışkanlığından kurtulmasına alan açılmalıdır.
Parmak Emme Davranışı Özellikleri
Parmak emme davranışı çocukların güvende olma duygusunu tatmin etmesine ve parmaklarını ellerini tanıma sürecine katkı sağlar. Ancak 3 yaşından sonra bu davranışın devam etmesi hem psikolojik hem de fizyolojik olarak yan etkileri olur. BU etkilerin giderilmesi için işinde uzman, deneyimli hekimlerden yardım alınması gerekir. Parmak emme davranışı güvenli bağlanma ile ilgili psikolojik bir durumdur. Özellikle çocuklar annelerine ya da babalarına çok fazla düşkünse iki ya da üç yaşına kadar parmak emme davranışı görülebilir. Fiziksel olarak parmak emme alışkanlığı çene yapısının bozulması, dişlerin çarpık ve düzensiz çıkmasına neden olur. Parmak emme davranışının etkili şekilde bırakılması için çocukları güvende, görülebilir ve değer verilebilir olacak bir ortamın yaratılması etkilidir.
Parmak Emme Türleri Neler?
Parmak emme davranışı genellikle çocuklarda uyku öncesi görülen bir alışkanlık olarak görülür. Ancak sürekli tekrar edilmesi ve uyku boyunca parmak emme davranışının görülmesi çocuklarda herhangi bir duygunun karşılanamaması, güvenli alanda olma ihtiyacı içinde olmasına neden olabilir. Bu nedenle çocuklar uyumadan önce rahatlatılmalı ve mümkün olduğunca bu davranışın üzerinde durulmamalıdır. Parmak emme davranışı psikolojik olarak desteklenmediği takdirde tırnak yeme alışkanlığına doğru yönlenebilir. Bunun için çocukla konuşulmalı, vakit geçirilmeli ve baskı yapılmamalıdır. Baskı yapıldığında bu davranış travma haline gelir ve süreklilik kazanır.
Parmak Emme Nedenleri Neler?
Parmak emme nedenleri bebeklerin gelişim durumlarına bağlı olarak değişir. Özellikle ailesine özellikle annesine düşkün olan bebeklerde parmak emme davranışları gözlemlenir. Çocuklar anne baba ve yakın çevresinin ilgisini çekmek için bu davranışı devam ettirebilir. Bu nedenle anne babalar baskı oluşturmadan çocuklara ilgi göstermeli, ilgilerinin farklı alanlara yönlendirmeleri sağlanmalıdır. Parmak emme davranışının ilerisi tırnak yeme ve bu alışkanlığın devam ettirilmesidir. İki durumda da çocukların gelişimi hem psikolojik hem de fizyolojik olarak olumsuz şekilde etkilenir. Parmak emme davranışını engellemek için aileler çocukların sevebileceği, ilgi göreceği ve görülme, takdir edilme ihtiyaçlarının karşılandığı etkinliklerle desteklenmelidir.
Parmak Emme Belirtileri Neler?
Çocuklar gelişim dönemlerinde duygularını tanıma ve duygularına karşılık verme ihtiyacı içerisindedir. Özellikle anne ve babalarından gelen ilgi, sevgi ve bağımlılıkların sınırsız ve güvenli olmalarını ister. Her duyguda baş etmede zorluklar yaşanabilir. Bu durumda destekçi olarak görülen kişiler anne ve babalardır. Bu nedenle parmak emerek uyunuyorsa ve uykudayken sürekli parmak emiliyorsa bunu önlemek için uyku öncesinde çocuklara kitap okunabilir, duş aldırılıp rahatlatılabilir. Aynı zamanda batıl inançlar anlatılarak ya da baskı kurularak iletişim kurmaktan kesinlikle kaçınılmalıdır.
Parmak Emme Teşhis Kriterleri
Parmak emme teşhisi ve süreci en iyi takip eden kişiler anne ve babalardır. Özellikle çocuklar ile net bir iletişim kurulamıyor, oyun alanı oluşturulamıyor ise mutlaka iletişim ve duyguların karşılanması problemleri yaşanabilir. Bunu önlemek için anne babaların çocukları ile kaliteli, verimli ve mutlu vakit geçirmeleri gerekir. Aynı zamanda çocukların gelişimini olumlu şekilde katkıda bulunacak aktivitelere izin verilir. Parmak emme davranışı genellikle aileye yeni bir bebek katıldıysa, biberon ya da emzik erken bırakıldıysa çocuklar ilgi çekmek ya da bağlanma ihtiyacını karşılamak için parmak emebilir.
Parmak Emme Nasıl Tedavi Edilir?
Kişiler, çocuklarının uzun süredir uykuya geçiş ve sonraki aşamalarda parmak emme davranışını gözlemleyebilir. Bunu giderebilmek için kısa sürede doktora başvurmalı ve deneyimli uzmanların yönlendirmelerini uygulayarak bu alışkanlığın bırakılması sağlanabilir. Uyku öncesi çocuklarla vakit geçirmek, onların hoşlandığı aktiviteler yapmak, anne ve babaları tarafından sevildiğini, onaylandığını, takdir edildiğini gören çocuklar daha güvende huzurlu olur. Böylece daha rahat ve sakin şekilde uyuyarak parmak emme davranışı bırakılabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
• Parmak emme davranış bozukluğu mu?
Gelişim döneminde olan çocuklar diş kaşıma, uykuya daha rahat dalmak için üç yaşına kadar parmak emme davranışı görülebilir. Ancak ilerleyen yaşlarda parmak emmenin görülmesinin nedeni çocukların duygusal ihtiyaçlarının karşılanmaması nedeniyle tekrar görülebilir. Bunun önüne geçebilmek için çocuklarla iletişimin kaliteli olması, onlara sevgi ve güven ortamı oluşturulmalıdır.
• Parmak emmek psikolojik mi?
Üç yaşına kadar görülen parmak emme davranışı normal olarak karşılanır. Çünkü bebekler gelişim çağında diş çıkarma dönemlerinde dama kaşıma nedeniyle uyurken parmak emebilir. Ancak ilerleyen yaşlarda tekrar parmak emme davranışı görülüyorsa duygu ihtiyaçlarının karşılanmaması, yeteri kadar ilgi ve sevgi görülememesi, hissedilmemesinden kaynaklı parmak emme davranışı görülebilir.
• Parmağını emen çocuğa ne yapılmalı?
Parmak emen çocuklara aileleri kesinlikle baskı kurmamalı, batıl hikayeler anlatılıp korkutulmamalıdır. Aynı zamanda çocuklar uyutulurken kaliteli vakit geçirilmeli, önemli ve değerli oldukları hissettirilmelidir. Herhangi bir probleminin olup olmadığı baskıcı olmayan bir tavırla öğrenilmelidir. Çocukların ilgilerinin farklı şekilde yönlendirilmesi bu davranışın bırakılmasında etkili olabilir.